Norsk-íslensk vorgotsíld Clupea harengus
Birting ráðgjafar: 30. september 2025. Útgefið af Hafrannsóknastofnun.
Ráðgjöf
Alþjóðahafrannsóknaráðið (ICES) ráðleggur í samræmi við langtímanýtingarstefnu samþykkta af Evrópu–sambandinu, Bretlandi, Færeyjum, Íslandi, Noregi, og Rússlandi að afli ársins 2026 verði ekki meiri en 533 914 tonn.
Stofnþróun
Veiðidánartala stofnsins er metin undir kjörsókn (FMSY). Stærð hrygningarstofns er undir aðgerðarmörkum (MGT Btrigger) og á milli gátmarka (Bpa) og varúðarmarka (Blim).
Norsk-íslensk vorgotssíld. Afli Íslands og annara þjóða, nýliðun, veiðidánartala 5-12+ ára og stærð hrygningarstofns. Skyggð svæði og öryggisbil sýna 95 % öryggismörk.
Stofnmat og gátmörk
Forsendur ráðgjafar | Nýtingarstefna. |
Aflaregla | Langtímanýtingarstefna sem var samþykkt af strandríkjum árið 2018 (Anon, 2018) og í framhaldinu af Bretlandi (Anon, 2020). |
Stofnmat | Tölfræðilegt aldurs-aflalíkan (SAM). |
Inntaksgögn | Aldursgreindur afli (stofnþyngdir byggðar á þyngd eftir aldri úr leiðöngrum, og frá 2009 á sýnatöku úr afla). Fjórar leiðangursvísitölur: Norskur bergmálsleiðangur á hrygningarsvæðum í febrúar/mars (NASF, 1988-1989, 1994–1996, 1998-2000, 2005-2008, 2015–2025), Alþjóðlegur vistfræðileiðangur í Austurdjúpi í maí (IESNS) sem nær yfir fullorðna hluta stofnsins í Noregshafi (1996–2025), tveggja ára síld í Barentshafi (1991–2002, 2005-2007, 2009-2019, 2021 og 2024) og vistfræðileiðangur Noregs og Rússlands í Barentshafi í ágúst-október (BESS, 2004-2024) sem nær yfir útbreiðslu ungsíldar í Barentshafi ásamt tímaseríu frá merkingagögnum (TAGHER rafeindamerki: 2017-2024). Kynþroskahlutfall eftir aldri háð stærð árgangs. Fastur náttúrulegur dauði ákvarðaður frá eldri gögnum (settur sem 0.9 fyrir tveggja ára og 0.15 fyrir eldri en tveggja ára). |
Nálgun | Viðmiðunarmörk | Gildi | Grundvöllur |
|---|---|---|---|
MSY nálgun | MSY Btrigger | 3.177 | Bpa; í milljónum tonna. |
FMSY | 0.21 | Slembihermanir, að hámarki jafnt FP05. | |
Varúðarnálgun | Blim | 2.286 | Minnsti hrygningarstofn sem gaf af sér sterka nýliðun (1991 árgangurinn); í milljónum tonna. |
Bpa | 3.177 | Byggt á Blim og stofnmatsóvissu. Bpa = Blim × exp(1.645 × s), s = 0.147; í milljónum tonna. | |
Fpa | 0.21 | FP05. F sem leiðir til að hrygningarstofn sé yfir eða jafn Blim með 95% líkum. | |
Langtímanýtingarstefna | F mgt | 0.14 | Langtímanýtingarstefna. Athugið að ekki hefur verið fullprófað hvort nýtingarstefnan telst enn varfærin miðað við uppfærð viðmiðunarmörk árið 2025. |
SSB mgt_lower | 2.286 | Langtímanýtingarstefna.Athugið að ekki hefur verið fullprófað hvort nýtingarstefnan telst enn varfærin miðað við uppfærð viðmiðunarmörk árið 2025. Stærð hrygningarstofns í milljónum tonna. | |
SSB mgt | 3.177 | Langtímanýtingarstefna.Athugið að ekki hefur verið fullprófað hvort nýtingarstefnan telst enn varfærin miðað við uppfærð viðmiðunarmörk árið 2025. Stærð hrygningarstofns í milljónum tonna. | |
F mgt_lower | 0.05 | Langtímanýtingarstefna. Athugið að ekki hefur verið fullprófað hvort nýtingarstefnan telst enn varfærin miðað við uppfærð viðmiðunarmörk árið 2025. |
Horfur
Norsk-íslensk vorgotssíld. Forsendur fyrir stofnmatsárið og í framreikningum.
Breyta | Gildi | Athugasemdir |
|---|---|---|
F5-12+ (2025) | 0.138 | Samkvæmt áætluðum afla 2025. |
Hrygningarstofn (2026) | 3.012 | Byggt á stofnmati; í milljónum tonna. |
Nýliðun 2 ára (2025) | 9.853 | Miðgildi slembiútreikninga nýliðunar áranna 1988-2024; í milljörðum. |
Nýliðun 2 ára (2026) | 9.489 | Miðgildi slembiútreikninga nýliðunar áranna 1988-2024; í milljörðum. |
Afli (2025) | 435 010 | Samanlagt aflamark veiðiþjóða.; í tonnum. |
Norsk-íslensk vorgotssíld. Áhrif mismunandi aflamarks. Allar þyngdir eru í tonnum.
Grunnur | Afli (2026) | Veiðidánartala (2026) | Hrygningarstofn (2027) | % Breyting á hrygningarstofni1) | % Breyting á ráðgjöf2) | % Breyting á afla3) | % líkur að hrygningarstofn fari undir Blim 2027 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Samþykkt nýtingarstefna | 533 914 | 0.123 | 3 823 805 | 27 | 33 | 23 | 0.5 |
Hámarksafrakstur4) | 828 441 | 0.199 | 3 602 227 | 20 | 106 | 90 | 1.8 |
F=F2025 | 593 409 | 0.138 | 3 779 317 | 25 | 48 | 36 | 1.1 |
1) Hrygningarstofn árið 2027 miðað við hrygningarstofn 2026 | |||||||
2) Afli árið 2026 miðað við áætlaðan afla ICES árið 2025 (435010 tonn) | |||||||
3) Ráðlagt aflamark fyrir árið 2026 miðað við ráðlagt aflamark fyrir árið 2025 (401794 tonn) | |||||||
4) MSY nálgun;FMSY × hrygningarstofn 2026 / MSY Btrigger | |||||||
Ráðgjöf ársins 2026 er hærri en árið 2025 vegna þess að árgangarnir frá 2021 og 2022, sem eru að koma inn í veiðistofninn, eru metnir yfir meðalstærð. Sveiflujöfnun (-20%/+25%) samkvæmt nýtingarstefnunni á ekki við þar sem að hrygningarstofninn verður undir viðmiðunarmörkum (MSY Btrigger) í upphafi árs 2026 samkvæmt stofnmatinu.
Gæði stofnmats
Stofnmatsaðferð var breytt árið 2025 á rýnifundi. Auk breytinga við uppsetningu líkansins inniheldur nýja stofnmatið rafaldskennimerki (RFID-merkingagöng; sem vísitölur fyrir aldur 3-12+) og nýjar vísitölur (2 og 3 ára síld) úr vistfræðileiðangri Noregs og Rússlands í Barentshafi að hausti (BESS). Nýja stofnmatið sýnir betra samræmi milli ára en fyrra líkan þegar bætt er við nýjum gögnum (ICES 2025b). Viðmiðunarmörk hafa verið endurskoðuð; FMSY hefur verið hækkað, en MSY Btrigger, Bpa og Blim lækkuð.
Stofnmatsleiðangur Rússa í Barentshafi að vori (IESNS) féll niður árið 2025 og því er mat á nýliðun byggt á miðgildi nýliðunar samkvæmt stofnmatslíkani. Áætluð nýliðun fyrir árið 2025 er því með mikla óvissu. Þetta hefur hins vegar óveruleg áhrif á ráðlagðan afla árið 2026, þar sem framlag þriggja ára síldar til veiði- og hrygningarstofns er óverulegt.
Norsk-íslensk vorgotssíld. Núverandi stofnmat (rauð lína) borið saman við stofnmat áranna 2021–2024. Gátmörk og stofnmat voru endurskoðuð árið 2025.
Aðrar upplýsingar
Veiðar úr stofninum hafa verið umfram ráðgjöf síðan árið 2013. Ráðgjöfin byggir á fiskveiðidauða samkvæmt langtímanýtingarstefnu sem samþykkt var af Evrópusambandinu, Færeyjum, Íslandi, Noregi og Rússlandi. Þar er ekki gert ráð fyrir frávikum frá ráðlögðu aflamarki sem er hins vegar reyndin eins og sjá má af samanlögðu einhliða aflamarki ríkjanna. Við prófanir á aflareglunni var ekki tekið tillit til að afli færi kerfisbundið umfram ráðgjöf samkvæmt nýtingarstefnu (ICES, 2018). Það getur leitt til þess að veiðarnar uppfylli ekki varúðarsjónarmið og að meiri líkur séu á að stærð hrygningarstofns fari undir varúðarmörk (Blim) og skili minni afrakstri til lengri tíma litið.
Mat á nýtingarstefnunni með uppfærðum viðmiðunarmörkum hefur ekki verið framkvæmt og hermanir taka ekki mið af afla sem er stöðugt umfram ráðgjöf ICES. Þrátt fyrir það er nýtingarstefnan enn talin viðeigandi fyrir ráðgjöf 2026, þar sem minni líkur eru á að hrygningarstofn (SSB) falli undir varúðarmörk árið 2027 með nýtingarstefnunni (p = 0,5%) en með MSY-nálgun (p = 1,8%).
Ráðgjöf, aflmark og afli
Norsk-íslensk síld. Tillögur um hámarksafla, aflamark samkvæmt ákvörðun stjórnvalda og afli (tonn).
Ár | Tillaga ICES | Aflamark Ísland | Afli Íslendinga | Aflamark allra þjóða | Afli alls |
|---|---|---|---|---|---|
2011 | 1 170 000 | 145 000 | 151 074 | 988 000 | 841 924 |
2012 | 833 000 | 121 000 | 120 956 | 833 000 | 705 043 |
2013 | 619 000 | 90 000 | 90 729 | 692 000 | 594 014 |
2014 | 418 487 | 61 000 | 58 828 | 436 893 | 402 478 |
2015 | 283 013 | 41 000 | 42 626 | 328 206 | 286 114 |
2016 | 316 876 | 46 000 | 50 418 | 376 612 | 332 756 |
2017 | 437 364 | 103 000 | 90 400 | 805 142 | 631 166 |
2018 | 384 197 | 72 428 | 83 392 | 546 448 | 509 507 |
2019 | 588 562 | 102 174 | 107 889 | 773 750 | 669 276 |
2020 | 525 594 | 91 243 | 98 173 | 693 915 | 622 764 |
2021 | 651 033 | 117 707 | 114 299 | 881 097 | 737 514 |
2022 | 598 588 | 108 225 | 112 739 | 827 963 | 813 834 |
2023 | 511 171 | 90 954 | 92 197 | 692 942 | 680 552 |
2024 | 390 010 | 61 395 | 62 967 | 446 928 | 394 162 |
2025 | 401 794 | 62 491 | 435 010 | ||
2026 | 533 914 |
Heimildir og ítarefni
Anon. 2018. Agreed record of conclusions of fisheries consultations between Iceland, the European Union, the Faroe Islands, Norway and the Russian Federation on the management of the Norwegian spring-spawning (Atlanto-Scandian) herring stock in the North-East Atlantic in 2019. London, 6 November 2018. 6 pp. sjá skýrslu hér
Anon. 2020. Agreed record of conclusions of fisheries consultations between Norway, the European Union, the Faroe Islands, Iceland, the Russian Federation and the United Kingdom on the management of the Norwegian spring-spawning (Atlanto-Scandian) herring in the North-East Atlantic in 2021. Video-conference, 20-21 October 2020. 7 pp. sjá skýrslu hér
ICES. 2016. Report of the Benchmark Workshop on Pelagic Stocks (WKPELA), 29 February–4 March 2016, ICES Headquarters, Copenhagen, Denmark. ICES CM 2016/ACOM:34. 106 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.5581
ICES. 2018a. Report of the Workshop on a long-term management strategy for Norwegian Spring-spawning herring (WKNSSHMSE), 26–27 August 2018, Torshavn, Faroe Islands. ICES CM 2018/ACOM:53. 113 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.5583.
ICES. 2018b. Report of the Workshop on the determination of reference points for Norwegian Spring Spawning Herring (WKNSSHREF), 10–11 April 2018, ICES Headquarters, Copenhagen, Denmark. ICES CM 2018/ACOM:45. 83 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.5582
ICES. 2025a. Benchmark workshop on Mackerel and Norwegian spring-spawning herring (WKBMACNSSH). ICES Scientific Reports. 7:64. 509 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.29279615
ICES. 2025b. Working Group on Widely Distributed Stocks (WGWIDE). ICES Scientific Reports. 6:81. https://doi.org/10.17895/ices.pub.30233824
ICES. 2025c. Herring (Clupea harengus) in subareas 1, 2, 5, and divisions 4.a and 14.a, Norwegian spring-spawning herring (the Northeast Atlantic and Arctic Ocean). In Report of the ICES Advisory Committee, 2025. ICES Advice 2025, her.27.1-24a514a. https://doi.org/10.17895/ices.advice.27202611
Stofnmatsskýrslur Hafrannsóknastofnunar 2025. Norsk-íslensk vorgotsíld . Hafrannsóknastofnun, 30. september 2025.