Sandkoli Limanda limanda
Birting ráðgjafar: 6. júní 2025. Útgefið af Hafrannsóknastofnun.
Ráðgjöf
Hafrannsóknastofnun leggur til, í samræmi við nýtingarstefnu sem mun leiða til hámarksafraksturs til lengri tíma litið (MSY), að afli hvors fiskveiðiárs 2025/2026 og 2026/2027 verði ekki meiri en 253 tonn.
Stofnþróun
Stofnstærð er við aðgerðarmörk (Itrigger) og veiðiálag er undir kjörsókn (FMSY proxy).
Sandkoli. Afli, nýliðunarvísitala (<21cm) úr SMB, vísitala veiðihlutfalls og lífmassavísitala (≥25 cm) úr SMB. Nýliðunarvísitala: öryggisbil sýna 95% öryggismörk. Lífmassavísitala: rauðar láréttar línur sýna meðallífmassavísitölur fyrir árin 2021–2023 og 2024–2025 sem eru notaðar við útreikninga ráðgjafar, skyggð svæði sýnir 95% öryggismörk.
Stofnmat og gátmörk
Forsendur ráðgjafar | Hámarksafrakstur |
Aflaregla | Ekki hefur verið sett aflaregla fyrir þennan stofn |
Stofnmat | Byggt á tímaháðum breytingum í stofnmælingum |
Inntaksgögn | Afli og vísitölur úr stofnmælingu botnfiska að vori (SMB) |
Nálgun | Viðmiðunarmörk | Gildi | Grundvöllur |
|---|---|---|---|
Hámarksafrakstur | Itrigger | 1 540 | Iloss×1.4, Iloss er skilgreint sem lægsta sögulega gildið í SMB |
FMSY_proxy | 1 | Hlutfallslegt gildi úr LBI greiningu, þar sem gert er ráð fyrir að M/K = 1.5 | |
Lc | 26 | Lengd við fyrsta veiði, 50% af tíðasta gildi | |
LInf | 47 | Hámarkslengd tegundar | |
K | 0.3 | Vaxtarhraði stofns | |
LF=M | 31.25 | 0.75 x Lc + 0.25 x LInf |
Horfur
Grunnur ráðgjafar fylgir forskrift Alþjóðahafrannsóknaráðsins fyrir stofna þar sem ekki er hægt að framkvæma tölfræðilegt stofnmat en til eru vísitölur sem taldar eru gefa mynd af breytingum í stofnstærð (Category 3 stocks; ICES, 2025). Lífmassavísitala fyrir sandkola 25 cm og stærri úr SMB er notuð til að reikna tímaháða breytingu á stofnvísitölu. Þar sem upplýsingar um lífssögulega þætti eru til staðar auk nægjanlegra lengdarmælingagagna úr afla er ráðgjöfin byggð á svokallaðri rfb-reglu Alþjóðahafrannsóknaráðsins, sem gildir fyrir hvort fiskveiðiár 2025/2026 og 2026/2027.
Sandkoli. Útreikningur ráðgjafar.
Ay: Ráðgjöf fyrir 2024/2025 | 361 |
Breytingar í stofni | |
Vísitala A (2024-2025) | 1 871 |
Vísitala B (2021-2023) | 3 133 |
r: Hlutfall vísitölu (A/B) | 0.597 |
Vísitala veiðihlutfalls | |
Meðallengd í afla(Lmean = L2024) | 33 |
Lengd við kjörsókn (LF=M) | 31 |
f: Vísitala veiðihlutfalls (LF=M/Lmean) | 0.934 |
Gátmörk | |
Vísitala seinasta árs (I2025) | 1 595 |
Aðgerðarmörk vísitölu (Itrigger=Iloss*1.4) | 1 540 |
b: Vísitala í hlutfalli við aðgerðamörk, min{I2025/Itrigger, 1} | 1 |
Varúðarlækkun til þess að tryggja að hrygningarstofn fari ekki undir gátmörk (Blim) með 95 % líkum | |
m: Margfaldari (byggður á lífssögu) | 0.9 |
Reiknuð ráðgjöf1) | 208 |
Sveiflujöfnun (+20 % / -30 % borið saman við Ay, aðeins beitt ef b>1)2) | 1 |
Ráðgjöf fyrir 2025/2026 og 2026/2027 | 253 |
% breyting á ráðgjöf3) | -30 |
1) Ay × r × 1/f × b × m | |
2) min{max(0.7Ay, Ay+1), 1.2Ay} | |
3) Tölur í töflu eru námundaðar. Útreikningar eru gerðir með ónámunduðum tölum og því gætu reiknuð gildi ekki stemmt | |
Ráðlagt aflamark fyrir komandi fiskveiðiár lækkar vegna þess vísitala stofnstærðar hefur lækkað.
Gæði stofnmats – quality of the assessment
Stofnmæling botnfiska á Íslandsmiðum (SMB) er ekki talin veita nægilega góðar upplýsingar um nýliðun sandkola þar sem ungfiskur heldur sig að hluta grynnra en stöðvanetið nær til.
Aðrar upplýsingar
Vísitala veiðistofns sandkola hefur verið lág um langt skeið og er við aðgerðarmörk í ár. Nýliðun hefur verið léleg frá árinu 2015 og mikil óvissa ríkir um styrk árganga. Þá eru einnig vísbendingar um ofveiði á sandkolastofninum. Þessir þættir gefa sterkar vísbendingar um að stofninn sé í hnignun eða jafnvel hruninn.
Ráðgjöf, aflamark og afli
Sandkoli. Tillögur um hámarksafla, ákvörðun stjórnvalda um aflamark og afli (tonn).
Fiskveiðiár | Tillaga | Aflamark | Afli alls |
|---|---|---|---|
1995/1996 | 7 000 | 6 792 | |
1996/1997 | 7 000 | 8 283 | |
1997/1998 | 7 000 | 7 000 | 6 363 |
1998/1999 | 7 000 | 7 000 | 4 507 |
1999/2000 | 7 000 | 7 000 | 3 165 |
2000/2001 | 4 000 | 5 500 | 2 938 |
2001/2002 | 4 000 | 4 000 | 4 183 |
2002/2003 | 7 000 | 7 000 | 4 657 |
2003/2004 | 7 000 | 7 000 | 3 991 |
2004/2005 | 5 000 | 5 000 | 2 881 |
2005/2006 | 2 500 | 4 000 | 1 373 |
2006/2007 | 1 000 | 2 000 | 1 014 |
2007/2008 | 500 | 1 500 | 710 |
2008/2009 | 500 | 1 000 | 811 |
2009/2010 | 500 | 1 000 | 719 |
2010/2011 | 500 | 900 | 814 |
2011/2012 | 500 | 900 | 891 |
2012/2013 | 500 | 800 | 772 |
2013/2014 | 500 | 500 | 593 |
2014/2015 | 1 000 | 1 000 | 546 |
2015/2016 | 500 | 500 | 443 |
2016/2017 | 500 | 500 | 208 |
2017/2018 | 500 | 500 | 399 |
2018/2019 | 500 | 500 | 451 |
2019/2020 | 399 | 399 | 436 |
2020/2021 | 319 | 319 | 587 |
2021/2022 | 313 | 313 | 716 |
2022/2023 | 301 | 301 | 750 |
2023/2024 | 361 | 361 | 724 |
2024/2025 | 361 | 361 | |
2025/2026 | 253 | ||
2026/2027 | 253 |
Heimildir og ítarefni
ICES. 2025. ICES Guidelines - Advice rules for stocks in category 2 and 3. Version 3. ICES Guidelines and Policies - Advice Technical Guidelines. 31 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.28506179
Stofnmatsskýrslur Hafrannsóknastofnunar 2025. Sandkoli. Hafrannsóknastofnun, 6. júní 2025.