GULLLAX

Helstu niðurstöður

Lífmassavísitölur úr stofnmælingum hafa aukist jafnt og þétt síðan 2013 og náðu hámarki 2023.
Nýliðun var há fyrir 10 árum síðan, sem útskýrir hækkun lífmassavísitalnanna síðastliðin ár.
Hrygningarstofn hefur aukist síðan 2013 er hærri nú en hefur áður mælst, og hefur verið yfir viðmiðunarmörkum (\(B_{lim}\)) síðan 2014.
Veiðidánartala (F) hefur verið undir viðmiðunarmörkum (\(F_{MSY}\)) síðan 2017.

Almennar upplýsingar

Gulllax er smár silfurlitaður fiskur sem lifir í stórum torfum nálægt botni á dýpi >500 m. Ungviði er í torfum grynnra. Við Ísland getur gulllax orðið allt að 26 ára. Gulllax étur dýrasvif (t.d. ljósátu, marflær og krabbadýr) og smá sunddýr (t.d. kolkrabba, marglyttur og smáa fiska).

Sjá nánar: https://www.hafogvatn.is/is/sjavardyr/gulllax

Veiðar

Landanir

Landanir eru sýndar á Mynd 1 og í Tafla 1. Síðan veiðar hófust árið 1997/1998 jukust landanir úr 800 tonnum árið 1996 í 15200 tonn árið 1998. Árin 1999 til 2007 voru landanir á bilinu 2700-6700 tonn. Aflinn hækkaði árin eftir og var um 16 400 tonn árið 2010. Árið eftir fór aflinn minnkandi aftur sökum aðgerða í fiskveiðistjórnun og árið 2022 var landað um 6914 tonnum við Ísland (ICES svæði 5.a. og Grænland (ICES svæði 14). Árin 2017-2018 var afla landað við Grænland en lítið eftir það. Fylgst verður með ef veiðar hefjast að nýju (Mynd 1).

Mynd 1: Gulllax. Landaður afli á Íslandsmiðum og við Grænland (svæði 14).

Tafla 1: Gulllax. Fjöldi íslenskra skipa sem veitt hafa gulllax ásamt lönduðum afla í botnvörpu.

Ár	Fjöldi togara	Fjöldi toga	Skráður afli (tonn)	Fjöldi toga (Gulllax > 50% af afla)	Hlutfall skráðs afla þar sem gulllax > 50% af afla
1997	26	874	2282	355	0.822
1998	40	2683	11389	1991	0.947
1999	25	1509	4564	810	0.849
2000	23	1301	3550	608	0.797
2001	26	794	1606	245	0.692
2002	32	1160	3158	468	0.744
2003	30	1176	2005	213	0.473
2004	27	1052	2733	292	0.653
2005	30	1388	3558	335	0.707
2006	31	1554	3736	355	0.690
2007	27	1275	3470	416	0.718
2008	31	3261	8569	848	0.648
2009	34	3555	10425	1010	0.680
2010	36	4847	16500	1821	0.727
2011	34	3309	10237	961	0.715
2012	31	3395	9776	988	0.710
2013	31	2743	7247	609	0.642
2014	24	2363	6195	487	0.608
2015	24	2195	5835	356	0.574
2016	26	2096	5719	385	0.593
2017	21	1363	3894	236	0.584
2018	20	1440	3893	215	0.479
2019	28	1169	2570	143	0.506
2020	25	1170	2968	174	0.475
2021	27	1166	3439	189	0.663
2022	31	1697	6230	468	0.726
2023	25	1992	5321	348	0.652
2024	29	1966	8333	591	0.858

Helstu veiðisvæði gulllax eru uppmeð landgrunninu suður- og suðvestur af Íslandi á 500-800 m dýpi, en beinar veiðar eru eingöngu heimilar á dýpi meira en 400 m (Mynd 2). Gulllax er helst veiddur sem meðafli í karfaveiðum en lítið var tilkynnt af veiðum fyrir 1997. Brottkast á gulllaxi er ekki talið verulegt þar sem möskvastærð í karfaveiðum er mikil. Síðan 1997 hafa árlegar veiðar verið stundaðar en aflinn var mestur árið 2010. Eftir það hefur hann verið lágur (Tafla 1).

Mynd 2: Gulllax. Dýpi samkvæmt afladagbókum íslenskra skipa. Öll veiðarfæri samanlagt.

Síðan 1996 hafa á milli 20-40 togarar landað gulllaxi (Tafla 1). Þessir togarar stunda einnig veiðar á gullkarfa og djúpkarfa, grálúðu og blálöngu. Fjöldi toga náði hámarki árið 2010 en þeim hefur fækkað síðan. Um helmingur toga þar sem gulllax kemur fyrir, er um helmingur af aflanum gulllax (Tafla 1).

Meðafli og Brottkast

Tegundasamsetning í veiðum

Gullkarfi og djúpkarfi eru helsti meðafli í blönduðum veiðum með gulllaxi. Í minna mæli eru grálúða, blálanga og langa. Aðrar tegundir eru yfirleitt undir 10 % af meðafla með gulllaxi (Tafla 2).

Tafla 2: Gulllax. Hlutfall (%) meðafla í botnvörpuveiðum þar sem meira en 50 % aflans var gulllax.

Ár	Gullkarfi	Djúpkarfi	Grálúða	Langa	Blálanga	Annað
1997	1.4	79.3	0.0	6.8	7	5.4
1998	5.2	77.5	0.0	3.5	7	6.7
1999	4.1	79.8	0.0	2.7	6	7.6
2000	4.9	70.9	0.2	0.3	10	13.7
2001	22.7	55.0	4.5	0.5	1	16.1
2002	17.3	73.9	0.4	1.2	4	3.1
2003	38.4	51.2	0.4	0.0	5	4.8
2004	24.9	68.7	0.7	0.1	1	4.8
2005	15.4	69.9	4.2	1.4	3	6.1
2006	28.8	59.8	1.4	0.9	1	8.1
2007	11.9	71.2	5.9	0.3	6	4.6
2008	26.7	60.8	2.8	1.2	5	3.3
2009	20.1	64.6	3.2	0.2	8	4.0
2010	16.0	63.7	2.0	0.9	6	11.1
2011	13.2	66.4	2.2	0.4	5	13.0
2012	8.8	67.3	1.3	0.2	8	14.8
2013	9.5	63.9	4.6	0.1	9	12.6
2014	2.5	78.3	2.8	0.3	5	10.7
2015	12.6	64.1	4.7	0.2	4	14.5
2016	10.9	73.5	5.4	0.2	3	7.1
2017	2.9	85.6	1.6	0.2	3	6.8
2018	4.7	87.7	2.0	0.0	2	4.0
2019	7.8	81.2	1.8	0.6	2	7.0
2020	5.6	87.5	1.7	0.1	1	4.2
2021	11.6	72.3	5.8	0.3	1	8.7
2022	5.7	84.0	4.0	0.2	3	2.9
2023	10.6	58.9	21.4	0.3	2	6.8
2024	9.8	64.4	5.0	0.6	4	16.3

Útbreiðsla veiða

Útbreiðsla veiða árin 1995-2024 er sýnd á Mynd 3 og Mynd 4. Mestur afli hefur verið á suðurhluta yst á landgrunninum. Yfir tímabilið er aukning í afla suðvestanlands en minnkun á svæðinu suðaustanlands.

Útbreiðsla veiða við Ísland hafa ekki tekið miklum breytingum síðastliðin ár (Mynd 3 and Mynd 4), en veiðar virðast þó hafa minnkað á norðvestursvæði (Mynd 2 and Mynd 3). Veiðar jukust mikið frá 2007 til 2010 og náðu hæst 16 200 tonnum. Síðan þá hafa veiðar dregist saman og náðist lágmarkið 2019 í 3211 tonnum. Eftir það jukust veiðarnar en 2024 veiddust 9032 tonn (Mynd 4 and Tafla 3). Samdráttur í veiðum útskýrist af aukinni veiðistjórnun og minnkaðri sókn.

Mynd 3: Gulllax. Afli eftir svæðum ásamt hlutfalli innan hvers svæðis samkvæmt afladagbókum.

Mynd 4: Gulllax. Afli eftir svæðum samkvæmt afladagbókum.

Landanir og brottkast

Skráningar landana innlendra fiskiskipa eru í höndum Fiskistofu. Brottkast á Íslandsmiðum er bannað með lögum og engar upplýsingar eru til um brottkast á gulllaxi. Það er hins vegar talið líklegt að það hafi verið töluvert mikið brottkast fyrir 1996.

Tafla 3: Gulllax. Landaður afli af Íslandsmiðum (5.a) og Grænlandsmiðum (14.b).

Ár	ICES 5.a	ICES 14.b	Heildarafli
1988	241	0	241
1989	8	0	8
1990	113	0	113
1991	246	0	246
1992	657	0	657
1993	1526	0	1526
1994	756	0	756
1995	586	0	586
1996	881	0	881
1997	3935	0	3935
1998	15242	0	15242
1999	6681	0	6681
2000	5657	0	5657
2001	3043	0	3043
2002	4960	0	4960
2003	2680	0	2680
2004	3645	0	3645
2005	4482	0	4482
2006	4769	0	4769
2007	4227	0	4227
2008	8778	0	8778
2009	10828	0	10828
2010	16428	0	16428
2011	10516	0	10516
2012	9289	0	9289
2013	7155	0	7155
2014	6344	4	6348
2015	6058	23	6081
2016	5646	16	5662
2017	4344	666	5010
2018	4035	425	4460
2019	3209	2	3211
2020	3775	27	3802
2021	4140	15	4155
2022	6886	28	6914
2023	5268	0	5268
2024	9032	0	9032

Yfirlit gagna

Sýnasöfnun úr lönduðum afla (botnvörpuveiðum) er talin endurspegla útbreiðslu og árstíðarsveiflu veiða þar sem skilyrði fyrir leyfi gulllaxveiða er söfnun vísindalegra gagna (Tafla 4 og Mynd 5). Sýnasöfnun ársins 2024 er sýnd á Mynd 5. Sýnasöfnun hefur minnkað síðustu ár en hefur aukist síðan 2023.

Mynd 5: Gulllax. Veiðisvæði við Ísland samkvæmt afladagbókum og staðsetningar sýna úr lönduðum afla (stjörnur).

Lengdardreifing

Fjöldi sýna og mælinga á lengdum er sýnd í Tafla 4. Gögnin eru notuð fyrir útreikninga á fjölda í afla. Lengdardreifingar úr afla eru sýndar á Mynd 6. Meðallengd gulllax hefur verið frekar svipuð ár frá ári síðan 2005, eða á bilinu 37 – 43 cm, fyrir utan smávægilega breytingu 2012 og 2018 þegar meira var af stærri einstaklingum (Mynd 6).

Aldurssamsetning

Fjöldi sýna og mælinga á aldri eru sýnd í Tafla 4 en gögnin eru notuð við útreikninga á fjölda í afla. Aldursskiptur fjöldi fyrir hvert ár er sýndur á Mynd 7 og samsetning heildarafla á ári eftir árgöngum á Mynd 8. Meðalaldur hefur verið sveiflukenndur en meðalaldur hefur verið hærri þegar veiðar eru litlar (Mynd 7, Mynd 8, Mynd 9 og ?@fig-figcw). Ástæður þessara breytinga eru ekki þekktar þar sem ekki er að sjá breytingar í útbreiðslu veiða, en breytilegt veiðiálag hefur mögulega áhrif.

Tafla 4: Gulllax. Samantekt á lengdar og aldursgagnasöfnun ásamt fjölda aldursgreininga.

Ár	Fjöldi lengdarsýna	Fjöldi lengdarmælinga	Fjöldi kvarnasýna	Fjöldi kvarna	Fjöldi aldursgreindra kvarna
1997	48	4992	22	1447	1059
1998	148	15559	24	6964	889
1999	58	4163	2	2180	82
2000	27	2968	3	1011	113
2001	10	489	1	245	17
2002	21	2270	4	360	127
2003	63	5095	0	425	0
2004	34	997	3	225	84
2005	49	3708	0	772	0
2006	29	4186	13	616	525
2007	14	2158	8	285	272
2008	44	3726	31	1768	1387
2009	53	5702	36	1746	1574
2010	134	16353	65	3370	3120
2011	63	6866	39	1953	1774
2012	43	4440	31	1492	603
2013	47	4977	34	710	704
2014	39	4709	16	350	340
2015	11	1275	8	221	217
2016	45	5879	13	285	283
2017	29	3466	21	430	416
2018	12	1437	9	185	181
2019	10	1250	2	40	40
2020	12	1905	6	130	130
2021	14	1301	6	215	214
2022	8	603	8	165	165
2023	28	2789	24	479	476
2024	23	1964	23	455	448

Mynd 7: Gulllax. Aldurskiptur afli. Súlur gefa til kynna afla í fjölda eftir aldri og eru litaðar eftir árgangi.

Mynd 8: Gulllax. Samsetning heildarafla á ári skipt eftir árgangi.

Þyngd eftir aldri í afla

Meðalþyngd eftir aldri í afla er sýnd á Mynd 9. Aflaþyngdir eldri árganga hafa minnkað undanfarin ár fyrir utan suma af eldri árgöngunum árið 2019 (Mynd 9). Aflaþyngdir voru meiri hjá yngri árgöngum 2005-2015.

Mynd 9: Gulllax. Aflaþyngdir eftir aldri. Súlur gefa til kynna frávik frá meðalþyngd eftir aldri (svört lína) og eru litaðar eftir árgangi.

Afli og sókn

Á fundi WKDEEP 2010 var tímaröð staðlaðs afla á sóknareiningu kynnt (WKDEEP 2010, GSS-05). Það var hins vegar niðurstaða fundarins að gögnin væru ekki lýsandi fyrir stofninn sökum mikillar dreifni í leyfum. Afli á sóknareiningu er því ekki talinn endurspegla breytingar í stofnstærð þar sem veiðar stjórnast einna helst af markaðsaðstæðum (s.s. olíuverði) og kvótastöðu annarra tegunda (þá aðallega karfa). Afli á sóknareiningu getur hins vegar, gefið upplýsingar um veiðimynstur (Mynd 10).

Mynd 10: Gulllax. Afli á sóknareiningu í botnvörpuveiðum.

Gögn úr stofnmælingaleiðöngrum

Gulllax er með erfiðari tegundum til að afla áreiðanlegra upplýsinga um með stofnmælingarleiðangrum þar sem notuð er botnvarpa. Þetta stafar að miklu leiti af því að gulllax veiðis að miklu leiti í fáum stórum togum en litið á öðrum stöðvum. Þetta getur leitt til stórra vikmarka og mikils breytileika í vísitölum á milli ára sérstaklega ef stór tog lenda á stóru svæði með frekar fáum stöðvum. Sem dæmi eru vísitölur úr haustleiðangri árin 1999 og 2014 sérstaklega háar miðað við árin í kring (Mynd 11).

Tveir reglubundnir rannsóknaleiðangrar eru farnir á vegum Hafrannsóknarstofnunar, þ.e. stofnmæling botnfiska að vori (SMB) og að hausti (SMH). SMB hefur farið fram árlega síðan 1985. SMH hófst 1996 og árið 2000 var rannsóknasvæðið stækkað. Mynd 12 sýnir staðsetningu afla per sjómílu í SMH árið 2024 og SMB árið 2025. Enginn leiðangur var farinn árið 2011. SMH er talinn ná yfir helstu útbreiðslusvæði gulllax en SMB veitir upplýsingar um nýliðun þar sem ungviði heldur gjarnan til á grynnri svæðum.

Mynd 11: Gulllax. Vísitala úr stofnmælingu að vori (SMB, lína með skyggðum svæðum) og stofnmælingu að hausti (SMH, punktar). Skyggð svæði og lóðréttar línur tákna +/- staðalfrávik.

Mynd 12: Gulllax. Magn og útbreiðsla gulllax í stofnmælingu að vori (SMB) árið 2024 og stofnmælingu að hausti (SMH) árið 2023.

Lítið hefur breyst í útbreiðslu afla úr SMH en í SMB hefur átt sér hlutfallsleg aukning á suðaustur svæði (Mynd 13).

Mynd 13: Gulllax. Áætluð vísitala úr stofnmælingu botnfiska að hausti (SMH) eftir árum og svæðum (efri mynd) og hlutfall milli svæða (neðri mynd).

Lengdardreifingar úr haustleiðangri eru taldar mjög stöðugar og lengdardreifing ársins 2024 nálægt langtíma meðaltali (Mynd 14).

Mynd 14: Gulllax. Lengdardreifing eftir árum úr SMH (Haustrall) og SMB (Vorrall).

Aldursskiptar vísitölur sýna aukningu í flestum árgöngum í SMH undanfarin ár (Mynd 15). Eins og við var að búast einskorðast SMB aðallega við yngri árgangana. Stæðstur er 5 ára árið 2005 og 5-10 ára síðastliðin ár (Mynd 15).

Mynd 15: Gulllax. Aldursskiptar vísitölur í haustralli (Autumn survey) og vorralli (Spring survey). Litir tákna árganga. Skali á y-ás er breytilegur.

Stock weight at age

Meðalþyngd eftir aldri í stofnmælingaleiðöngrum er sýnd á Mynd 16. Stofnþyngdir eru fengnar úr haustralli og eru einnig notaðar sem meðal þyngd eftir aldri í hrygningarstofni.

Mynd 16: Gulllax. Aldursskiptar vísitölur úr SMH (vinstri) og SMB (hægri). Litur súlna fylgir árgangi.

Kynþroski

Kynþroski eftir aldri er fenginn úr haustralli og byggir á kynþroska eftir lengd ár hvert og lengdardreifingu eftir aldri (Mynd 17, Mynd 18). Hængar verða kynþroska seinna en hrygnurnar (6.5 ára miðað við 5.6 hjá hrygnum) en eru svipuð að lengd, eða um 35.3 cm (ICES, 2021). Þar af leiðandi þótti ekki ástæða til að skipta stofnunum eftir kyni.

Mynd 17: Gulllax. Meðalaldur við kynþroska eftir árgöngum. Svört lína sýnir langtíma meðaltal.

Mynd 18: Gulllax. Hlutfall kynþroska eftir lengd í haustralli. Svartalínan er árið 2024.

Tölfræðilegt stofnmat

Vorið 2025 var stofnmat gulllax endurmetið (ICES, 2025) þar sem gerðar voru breytingar á stofnmatsaaðferðum, auk þess sem viðmiðunarpunktar voru endurskoðaðir. Uppsetningu líkans og stillingum er lýst í viðauka í skýrslu ICES um stofn Gulllax við Ísland og Austur Grænland (ICES, 2025).

Inntaksgögn og greining á niðurstöðum stofnmats

Inntaksgögn og stillingar fyrir stofnmat gulllax er að finna í stock annex (ICES, 2025).

Mynd 19 sýnir mátgæði líkans við vísitölur úr SMB og SMH og afla. Almennt fylgir líkanið séðri dreifingu fyrir flesta aldurshópa. Yfirlit yfir stillingar líkansins er að finna á Mynd 24.

Mynd 19: Gulllax. Samanburður á niðurstöðum líkans (línur) og heildarvísitölum stofnmælingaleiðangra og afla (punktar).

Niðurstöður

Niðurstöður stofnmats sýna aukningu í nýliðun árin 2006–2008 og í kjölfarið stöðuga aukningu í hrygningarstofni síðan 2013 (fig-fig22). Afli og fiskveiðidauði hafa verið frekar stöðug fyrir utan mikla aukningu í kringum 2010 þegar aflinn náði hámarki (fig-fig22).

Endurlitsgreining

Reiknuð endurlitsgreining gefur til kynna leiðréttingu upp á við í hrygningarstofni og nýliðun síðastliðin ár (Mynd 21). Mat á fiskveiðidauða hefur verið nokkuð stöðugt yfir allt tímabilið.

Mohn’s ρ var metið -0.1079309 fyrir hrygningarstofn, 0.0740609 fyrir fiskveiðidauða, og -0.1415376 fyrir nýliðun. Hvorki leifar né ferilfrávik sýna augljós mynstur (Mynd 22 and Mynd 23).

Mynd 21: Gulllax. Fimm ára reiknuð endurlitsgreining sem sýnir stöðugleika í mati líkansins. Niðurstöður eru sýndar fyrir afla, fiskveiðidánartölu (6-14 ára), hrygningarstofn og nýliðun (5 ára).

Mynd 23: Gulllax. Ferlilfrávik SAM líkans.

Mynd 24: Gulllax. Áætlaðar breytur líkans.

Mynd 25: Gulllax. Samanburður á leitni stofnmatssins (heilar línur) og stofnvísitölum.

Viðmiðunarpunktar

Aflaregla gulllax var metin árið 2025 (WKBDEEP 2025), og í samræmi við þá vinnu voru viðmiðunarpunktar skilgreindir fyrir stofninn.

Tafla 5: Gulllax. Skilgreindir viðmiðunarpunktar.

	Viðmiðunarpunktar	Gildi	Tæknileg.atriði
Hámarksafrakstur	MSY Btrigger	49481	Bpa
	FMSY	0.093	Slembihermun (EqSim) með sundurliðuðu aðhvarfi fest á Blim.

Varúðarnálgun	Blim	40531	Bloss (Hrygningarstofn árið 2013)
	Bpa	49481	Blim x e1.645 * σB
	Flim	0.145	Fiskveiðidauði sem í stókatísku jafnvægi mun leiða til miðgildis hrygningarstofns við Blim.
	Fpa		Hámarksgildi fiskveiðidauða þar sem líkur eru á að hrygningarstofn fari niður fyrir Blim eru <5 %

Fiskveiðistjórnun

Matvælaráðuneytið er ábyrgt fyrir stjórnun fiskveiða á hafsvæði við Ísland og innleiðingu laga um fiskveiðistjórnun. Ráðuneytið setur reglur um fiskveiðar í atvinnuskyni fyrir hver fiskveiðiár (frá 1. september til 31. ágúst), þ.m.t. úthlutun fiskveiðiheimilda fyrir hvern fiskistofn sem lýtur slíkri stjórn. Frá 1997 til fiskveiðiársins 2013/2014 var afla úthlutað með tilraunaveiðileyfum. Ítarlegar upplýsingar um fiskveiðistjórnun gulllax eru að finna í stofnviðauka (ICES 2025). Veiðar á gulllaxi eru bannaðar á dýpi minna en 400 m til að forðast veiðar á smærri fisk.

Aflamark 2013/2014 var sett á 8000 t samkvæmt ráðleggingum Hafrannsóknarstofnunar sem byggði ráðgjöfina á Gadget líkani og var ráðgjöf næsta fiskveiðiárs að halda sama aflamarki. Fiskveiðiárið 2015/2016 var aflamarkið það sama, en sveiflaðist frá 7600 til 12 273 síðan (Tafla 6).

Mynd 26 sýnir mun á aflamarki og lönduðum afla. Þar sem veiðar á gulllaxi eru töluvert lægri en ráðlagt aflamark, eru tilfærslur töluverðar frá gulllaxi í aðrar tegundir.

Tafla 6: Gulllax. Tillögur Hafrannsóknastofnunar um hámarksafla, ákvörðun stjórnvalda um aflamark og landaður afli (tonn).

Advice period	Advice	TAC	Total
2010/2011	8000	8000	12091
2011/2012	6000	6000	8410
2012/2013	8000	8000	11039
2013/2014	8000	8000	7243
2014/2015	8000	8000	6849
2015/2016	8000	8000	6019
2016/2017	7885	7885	3570
2017/2018	9310	9310	5159
2018/2019	7603	7603	2807
2019/2020	9124	9124	3775
2020/2021	8729	8729	4282
2021/2022	8717	8717	6550
2021/2022	9244	9244	6550
2022/2023	11520	11520	5430
2023/2024	10920	12080	7384
2024/2025	12273	12273

Mynd 26: Gulllax. Nettó tilfærsla á kvóta eftir fiskveiðiárum. Tilfærsla milli ára (efri mynd): Nettó tilfærsla kvóta frá viðkomandi fiskveiðiári (gæti innihaldið ónotaðan kvóta).Tilfærsla á milli tegunda (neðri mynd): jákvæð gildi tákna tilfærslu á kvóta annarra tegunda yfir á gulllax en neikvæð gildi tilfærslu gulllaxkvóta á aðrar tegundir.

Mynd 27: Gulllax. Samanburður á ráðgjöf, aflamarki og heildarafla.

Skammtímaspá

Stuðst er að mestu leiti við innbyggða eiginleika stofnmatsforritsins til þess að reikna skammtímaspár. Í spánni er stuðst við stofnþyngdir og kynþroska, sem byggðar eru á þriggja ára meðaltali eftir aldri. Fyrir aflaþyngdir er gert ráð fyrir fiskveiðidauða samsvarandi því að aflamarki verði náð yfir fiskveiðiárið. Veiðiráðgjöf fyrir komandi fiskveiðiár byggir svo á þessum útreikningum. Þar sem fiskveiðiárið byrjar 1. september ár hvert, en líkanið byggir á almanaksárum, þarf að umreikna aflaspánna úr líkaninu yfir á fiskveiðiár. Í aflaspánni fyrir úttektarár \(y\) er fiskveiðidánartalan því reiknuð skv. eftirfarandi formúlu: \[F_{y} = \left(\frac{8}{12}F_{sq} + \frac{4}{12} F_{MSY}\right)\] og þar af leiðandi verður heildarafli fyrir árið \(y\): \[ C_{y} = \frac{F_{y}}{F_{y} + M} \left(1 - e^{-(F_{y} + M)}\right)B_{y}\]

og afli fiskveiðiársins y-1/y verður: \[\frac{\frac{8}{12}F_{sq}}{\left(\frac{8}{12}F_{sq} + \frac{4}{12} F_{MSY}\right)} C_y\]

og afli fiskveiðiársinsy/y+1 verður: \[C_{y/y+1} = \frac{\frac{4}{12}F_{MSY}}{\left(\frac{8}{12}F_{sq} + \frac{4}{12} F_{MSY}\right)} C_y + \frac{8}{12}C_{y+1}\] þar sem: \[C_{y+1} = \frac{F_{MSY}}{F_{MSY} + M} \left(1 - e^{-(F_{MSY} + M)}\right)B_{y}\]

Niðurstöður framreikninga má sá í Tafla 7.

Tafla 7: Greater silver smelt in 5a and 14. Results from the short term prognosis.

Ár	F(6-14)	Nýliðun	Hrygningarstofn	Afli
2025	0.131	35180	77051	11040
2026	0.093	36971	74005	7737
2027	0.093	39408	73520	7467

Stöðumat ráðgjafar

Veiðar á gulllaxi við Ísland og austur Grænland hafa dregist saman jafnt og þétt síðan þær náðu hámarki 2010 en hafa aukist töluvert síðastliðin tvö ár. Göfn frá veiðum og stofnmælingum benda til að stofninn sé í góðu ástandi um þessar mundir þar sem hrygningarstofn hefur aldrei verið stærri og veiðar hafa verið undir viðmiðunarmörkum undanfarin ár.

Umhverfissjónarmið

Saga gulllaxveiða sýnir stutt tímabil minnkandi lífmassa vegna veiðiálags á Íslandsmiðum. Aflagögn frá þessu tímabili eru hins vegar óáreiðanleg og mögulega er ekki hægt að útskýra minnkun lífmassa með veiðum. Það er talið líklegt að lægra veiðihlutfall og ákjósanlegar umhverfisaðstæður hafi leitt til aukinnar nýliðunar síðasta áratuginn.

Heimildir

ICES 2010. Report of the Benchmark Workshop on Deep‐water Species (WKDEEP), 17–24 February 2010, Copenhagen, Denmark. ICESCM2010/ACOM: 38. 247pp. http://www.ices.dk/sites/pub/Publication%20Reports/Expert%20Group%20Report/acom/2010/WKDEEP/wkdeep_final_2010.pdf

ICES. 2014. “Report of the Working Group on the Biology and Assessment of Deep-Sea Fisheries Resources (Wgdeep). ICES Scientific Reports. 1:21., Copenhagen, Denmark. ICES Cm 2014/Acom:17.” International Council for the Exploration of the Seas; ICES publishing. https://doi.org/10.17895/ices.pub.5262

ICES. 2020. “Stock Annex: Greater silver smelt (Argentina silus) in Subarea 14 and Division 5.a (East Greenland and Iceland grounds).” International Council for the Exploration of the Seas; ICES publishing. https://doi.org/10.17895/ices.pub.20037254

ICES. 2021. Benchmark Workshop of Greater silver smelt (WKGSS; Outputs from 2020 meeting). https://doi.org/10.17895/ices.pub.5986

ICES. 2025. Benchmark Workshop on Selected Deep-Sea Fisheries Stocks (WKBDEEP). ICES Scientific Reports. 7:24. 148 pp. https://doi.org/10.17895/ices.pub.28882295